Historie van Vandaag 26 januari

In 1778 werd Sydney gesticht, waarmee de basis werd gelegd voor een van de grootste en bekendste steden van Australië. De stad ontstond als een Britse strafkolonie, waar veroordeelden uit Engeland naartoe werden gebracht. Onder leiding van kapitein Arthur Phillip landden de eerste schepen van de First Fleet in Port Jackson, het huidige Sydney Harbour. De oorspronkelijke bewoners, de Aboriginals, werden geconfronteerd met een drastische verandering in hun leefomgeving en cultuur. Sindsdien is Sydney uitgegroeid tot een moderne metropool, bekend om iconen zoals het Opera House en de Harbour Bridge. De stad weerspiegelt zowel haar koloniale verleden als haar multiculturele heden.

In 1950 werd in New Delhi de Republiek India officieel uitgeroepen, waarmee het land zijn volledige onafhankelijkheid kreeg van de Britse overheersing. Dit historische moment markeerde de inwerkingtreding van de Indiase grondwet op 26 januari, een dag die nu bekendstaat als Republic Day. Dr. Rajendra Prasad werd de eerste president van de republiek, terwijl de grondwet het land omvormde tot een democratische staat. Het was een belangrijke mijlpaal in de geschiedenis van India, waarbij de diversiteit van het land werd verenigd onder één nationale identiteit. Deze dag wordt sindsdien jaarlijks gevierd met grootse parades en nationale trots.

In 1950 werd Anton van der Waals geëxecuteerd, een beruchte Nederlandse collaborateur tijdens de Tweede Wereldoorlog. Van der Waals werkte als spion voor de Duitsers en verried verzetsgroepen in Nederland, wat leidde tot de arrestatie en dood van vele verzetsstrijders. Zijn koelbloedige optreden en misleiding maakten hem een gevreesde figuur. Na de oorlog werd hij berecht en ter dood veroordeeld wegens zijn verraad en medewerking aan de bezetter. Zijn executie vond plaats op 26 januari 1950 op de Waalsdorpervlakte, een symbolische plek waar ook veel verzetsstrijders zijn geëxecuteerd. Hiermee kwam een einde aan een van de meest gehate figuren uit de Nederlandse oorlogsgeschiedenis.

In 1932 vroeg de Amerikaanse natuurkundige Ernest Lawrence een octrooi aan op het cyclotron, een revolutionaire uitvinding in de wereld van de kernfysica. Dit apparaat, ook wel een deeltjesversneller genoemd, maakte het mogelijk om geladen deeltjes te versnellen tot hoge snelheden door middel van een magnetisch veld en een oscillerend elektrisch veld. Het cyclotron speelde een cruciale rol in wetenschappelijke doorbraken, zoals het onderzoeken van de structuur van atomen en het produceren van isotopen voor medische toepassingen. Lawrence’s werk leverde hem in 1939 de Nobelprijs voor de Natuurkunde op. Het cyclotron legde de basis voor moderne deeltjesversnellers en veranderde de manier waarop fysici het subatomaire universum bestuderen.

Op 26 januari 1931 vond een zwaar treinongeluk plaats in de provincie Groningen. Een reizigerstrein botste frontaal op een goederentrein, met tragische gevolgen. Bij het ongeluk kwamen 13 mensen om het leven en raakten 5 anderen gewond. Het incident staat bekend als een van de meest ernstige treinrampen uit die tijd in Nederland. De impact benadrukte de gevaren van onbeveiligde spoorwegovergangen, wat later leidde tot verbeteringen in spoorwegveiligheid in Nederland. Het incident staat nog steeds bekend als een van de vroegere tragische ongelukken in de Nederlandse spoorweggeschiedenis.

In 1998 ontkende de Amerikaanse president Bill Clinton publiekelijk een affaire met Monica Lewinsky, een voormalige stagiaire in het Witte Huis. Tijdens een beroemde persconferentie verklaarde Clinton nadrukkelijk: “I did not have sex with that woman, Miss Lewinsky.” De zaak leidde tot een enorme mediastorm en politieke controverse, vooral nadat later bewijs, waaronder DNA-sporen, het tegendeel bewees. De onthullingen brachten Clinton onder vuur, wat resulteerde in een impeachmentprocedure door het Huis van Afgevaardigden op beschuldigingen van meineed en belemmering van de rechtsgang. Uiteindelijk werd Clinton vrijgesproken door de Senaat, maar de affaire liet blijvende littekens achter op zijn presidentschap en privéleven.

In 1790 vond de première plaats van Così fan tutte, een van de grote opera’s van Wolfgang Amadeus Mozart, in het Burgtheater in Wenen. Deze komische opera, met als volledige titel Così fan tutte, ossia La scuola degli amanti (Zo doen ze allemaal, of de school van de geliefden), heeft een speelse en satirische verhaallijn over liefde en trouw. Het libretto, geschreven door Lorenzo Da Ponte, onderzoekt thema’s zoals verleiding, jaloezie en de complexiteit van menselijke relaties. De première is goed ontvangen, hoewel de opera in latere jaren controverse opriep vanwege het onderwerp. Tegenwoordig is het werk gezien als een meesterwerk, gekenmerkt door Mozarts briljante muziek en diep menselijke emotie.

26 januari is o.a. de geboortedag van:

• Ellen DeGeneres (1958) Amerikaans komediante, actrice en talkshow-host
• Joris Keizer (1979) Nederlands zwemmer
• Rogier van de Weerd (1983) Nederlands acteur
• Jimmy Van Heusen (1913 – 1990) Amerikaans componist
• Paul Newman (1925 – 2008) Amerikaans (film)acteur en filmregisseur
• Thea Dubelaar (1947) Nederlands kinderboekenschrijfster
• Geraldine Kemper (1990) Nederlands televisiepresentatrice
• Kees van Dongen (1877 – 1968) Frans schilder van Nederlandse afkomst
• Sam Hagens (1992) Nederlands presentator en verslaggever

• Nationale Holocaust Herdenking – Nederland
• Dag van de Republiek – India
• Internationale Dag van de Douane
• Wereld Lepra Dag
• Día de Duarte – Dominicaanse Republiek
• Bevrijdingsdag – Uganda
• Nationale Tuinvogeltelling – Nederland