Hoe verklaart het Higgs-deeltje massa?

Ik zal niet zo ver gaan mijzelf expert te noemen op dit gebied, maar heb in het nieuws en in tijdschriften inmiddels wel een duidelijk beeld gekregen van het idee:

Het Standaardmodel van de deeltjesfysica is in de vorige eeuw opgesteld om een hele hoop waarnemingen en theorieën te verenigen tot één theorie van 'alles wat we al weten'. Dit is de beste benadering van de begeerde 'Theorie van Alles' die op den duur de hele natuur moet verklaren.
Er zaten helaas twee grote gaten in. De eerste was en is de zwaartekracht. Die wil zich maar niet laten verklaren in de kwantummechanica en blijft zodoende nog even buiten beschouwing. Het tweede euvel was massa. Het was inmiddels duidelijk bepaalde deeltjes massa hebben en andere niet, maar het was allerminst duidelijk waarom deeltjes verschillende massa's hebben.
Naast theorieën als supersymmetrie, kwam Peter Higgs begin jaren '60 met het volgende idee: Wat als er in het vacuum van de ruimte een veld bestaat waar deeltjes zich doorheen moeten bewegen? Sommige deeltjes doen dit met het grootste gemak, en anderen hebben echter flink wat weerstand te verduren.
Eén manier om je dit voor stellen is door je een groot publiek bij een popconcert in te beelden. Jij beweegt met het grootste gemak door het publiek, maar de popster wordt van alle kanten belaagt door fans en beweegt zich een stuk moeilijker door het publiek.
In de kwantummechanica hoort bij dit veld natuurlijk een deeltje dat de kracht overbrengt. (Daar houden ze niet van velden, maar willen ze alles in deeltjes uitdrukken, want dat moet op die schaal.) Het bijbehorende deeltje werd het Higgs-deeltje en de race was begonnen om die te vinden.
Nu is het niet mogelijk om het Higgsdeeltje uit het vacuum te plukken en te bekijken. Maar het is wel mogelijk om andere sub-atomaire deeltjes te laten botsen, in de hoop dat er een Higgsdeeltje onstaat. Dat deeltje valt vervolgens uit elkaar, maar je weet niet zeker in welke deeltjes hij vervalt.
Nu is het de kunst om de botsing goed te laten verlopen, vervolgens goed te voorspellen hoe het Higgs deeltje zal vervallen, en die restanten waar te nemen. Je kunt je wel voorstellen dat dat, ondanks het wonderbaarlijke apparaat in Geneve, een hele klus is.