Hoe komt het dat tijverschillen langs de Nederlandse kust ontstaan?

Door de ligging van het wad/eilanden:

De beweging van eb en vloed komt van de Noordzee het Wad binnen van het westen naar het oosten. Als gevolg daarvan is het op het Wad in het Westen bij Den Helder uren eerder hoog- of laagwater dan in het oosten bij Delfzijl.
Doordat het opkomende en wegstromende water door de zeegaten tussen de eilanden in- en uitstroomt, ontstaan grillige hoogwater- en laagwaterlijnen, die de plekken met gelijktijdig hoog- en laagwater met elkaar verbinden. Bovendien verloopt het afgaand tij anders dan het opkomend tij, waardoor ook de tijdsverlopen tussen de verschillende plekken verschillend zijn bij hoog- en laagwater, zie afbeeldingen in bron.

Het grillige verloop van zowel het opkomende als afgaande tij in het - vooral het westelijke - Wad is duidelijk te zien: het is ongeveer tegelijkertijd hoogwater in Harlingen, het zeegat tussen Terschelling en Ameland en op zee halverwege Ameland. Een uur eerder is het tegelijkertijd hoogwater halverwege de afsluitdijk en West Terschelling. Ongeveer hetzelfde patroon wordt weergegeven door de tijdstippen van hoogwater op de verschillende meetpunten; zo is het tegelijk hoogwater bij Vlieland en Ameland (Nes).
Het verloop bij afgaand tij is nog grilliger: het is ongeveer tegelijk laagwater in Harlingen, Holwerd en Borkum. De laagwaterlijn van een uur eerder loopt van Kornwerderzand, via Griend en midden Terschelling naar het zeegat tussen Terschelling en Ameland om halverwege Ameland de Noordzee op te gaan.
In het oostelijke deel van het Wad verloopt het tij regelmatiger.

Door het grillige verloop van zowel het opkomend als het afgaand tij is het op het Wad niet zo dat de tijdstippen van hoog- en laagwater ongeveer 6 uur uit elkaar liggen. Zo geldt voor Harlingen dat het gemiddeld 5 uur na laagwater al weer hoogwater is, terwijl er gemiddeld 7 uur verstrijken voor het na hoogwater weer laagwater is in Harlingen. Maar bij Lauwersoog duurt het afgaand water vrijwel even lang als het opkomend water (6u11m en 6u13m), terwijl Delfzijl weer een verschil geeft van 6u04m tegen 6u20m tussen de periode van opkomend en van afgaand tij.