Wat is het evolutionair nut van steriele vlinders?

Alle vlinders vertonen een bepaalde neiging tot migratie. Dat is noodzakelijk om tot genetische uitwisseling tussen populaties te komen of om inteelt te voorkomen. Een bijkomend voordeel van migratie is dat soortspecifieke parasieten pas met enige vertraging op de trekbewegingen kunnen reageren.

De migratiedrang van pijlstaartvlinders - waartoe de doodshoofdvlinder behoort - is ergens in de loop van de evolutie ontstaan. Het vermoeden is dat dit, net als de voortplanting, een hormonaal gestuurd proces is. De productie van hormonen staat op zijn beurt weer onder invloed van een keur aan biotische en abiotische factoren. Hierbij valt te denken aan zaken als daglichtlengte, temperatuur, vochtigheid en voedselkwaliteit. Overbevolking kan tevens één van die factoren zijn. Pijlstaarten zijn over het algemeen uitmuntende vliegers en ze hebben een lange levensduur.

Een opmerkelijk verschijnsel bij een aantal van deze immigrerende Sphingiden is de herhaaldelijk geconstateerde onvruchtbaarheid van de in onze streken opgegroeide vrouwtjes. Vooral bij de Doodshoofdvlinder (Acherontia afropos) en de Windepijlstaart (Agrius convolvuli) trok dit fenomeen al vroeg de aandacht van entomologen. Over de oorzaak van deze verminderde vruchtbaarheid is veel gespeculeerd. Het vermoeden is dat daglichtlengte van invloed zou kunnen zijn op de vitaliteit. Bij minder dan 14 uur daglicht worden bij de meeste immigranten wél vruchtbare vrouwtjes voortgebracht. In de tropische of subtropische herkomstgebieden van deze soorten heersen constant korte-dag-omstandigheden, in
tegenstelling tot de lange dagen die onze zomers kenmerken.