Bron: © Canva. Ze zien er mooi uit, venijnbomen, en toch: kijk uit!
De Venijnboom, vaak bekend onder zijn botanische naam Taxus baccata, is een altijd-groene naaldboom die al duizenden jaren in Europa voorkomt. De Nederlandse naam ‘venijnboom’ verwijst direct naar zijn gevaar: vrijwel de hele boom is giftig voor mens en dier. Alle delen behalve het vlezige omhulsel van de rode ‘besjes’ bevatten het giftige alkaloïde taxine.
De zaden van deze taxussoort zijn zelfs dodelijk, let dus op waarmee je (klein)kinderen buiten spelen, want de vruchten zijn nu volop aanwezig.
Opvallende rode slijmerige vruchten
De groenblijver met de opvallende rode vruchten maakt de venijnboom in veel tuinen populair, vooral als wintergroene haag of als sierboom. Daarnaast groeit de boom zeer langzaam en kan hij honderden tot soms duizenden jaren oud worden. Dankzij de buigzame stam werd vroeger taxushout gebruikt voor het maken van pijlen en bogen.
Het woord ‘venijn’ komt uit het Oud-Nederlands en betekent ‘gif’ – een waarschuwing die al eeuwen geleden zichtbaar was. Men wist dat de Taxus giftig was, en de naam werd om die reden gegeven.
Ondanks hun giftigheid worden de glimmende bessen en het groene blad soms door kinderen gebruikt, speels en onwetend. En dat klopt want wij haalden de bessen vroeger ook uit de bomen om ermee te spelen. Wij noemende de bessen ‘ snotbesjes’, omdat het omhulsel taai of slijmerig aanvoelt. Wanneer ik langs een struik loop heb ik nog steeds de neiging om een paar bedden te plukken, uit nostalgie.
De venijnboom is giftig en toch ook waardevol
Hoewel gevaarlijk, is de venijnboom medisch interessant: de giftige stof taxol, afgeleid uit delen van de boom, gebruiken ze in de geneeskunde, onder andere bij de behandeling van bepaalde vormen van kanker.
Toch blijft het advies duidelijk: raak de besjes of twijgen niet aan met je mond of laat kinderen en huisdieren er niet mee spelen. Achter de mooie, wintergroene haag schuilt een krachtige waarschuwing – de venijnboom is niet voor niets berucht en met recht ‘venijnig’.
Bronnen:
IVN, Burgers Zoo, Botanische tuinen