Ga naar de inhoud

Kunst te koop: bedrijven nemen massaal afscheid van hun kunstcollecties

Kunst te koop Bron: © Canva. Er blijft weinig plaats over voor kunst in de moderne, glazen kantoortuinen.  

Meer en meer bedrijven zetten hun kunst te koop. Er zijn namelijk steeds minder muren beschikbaar om de werken op te hangen, kantoren worden kleiner en in de glazen kantoortuinen is er nauwelijks nog plek. Het gevolg is dat de opslag te vol raakt, veilinghuizen varen er wel bij.

Uit de collectie van Unilever gaan zo’n 500 schilderijen, beeldhouwwerken en antieke stukken onder de hamer gaan. Het levensmiddelen- en zeepconcern begon in de jaren 60, net als veel andere bedrijven, met het aankopen van kunst voor op kantoor.

Moderne kantoren zonder muren of met glaswandentuinen

De collectie van Unilever bestaat uit werken uit de 19e en 20e eeuw, variërend van relatief onbekende kunstenaars tot grote namen als Karel Appel, Anton Pieck en Dick Bruna. Een deel hing jarenlang in het Rotterdamse hoofdkantoor, een ander deel stond decennia te verstoffen in de kelder.
“Het interieur van kantoren verandert. Het zijn kantoortuinen zonder muren of met glaswanden”, zegt kunstexpert Dolf Heyselbergs van het Haagse veilinghuis Venduehuis. “Daardoor zien we steeds vaker bedrijfscollecties op de markt komen.”

Lees verder onder het bericht >>

Nieuwsgierigen en verzamelaars

Tijdens een kijkdag vorige week kwamen bezoekers niet alleen om te kopen. “Ik liep toevallig langs”, vertelt een buurtbewoner die voor een schilderij van Dick Bruna blijft staan. “Die is wel heel mooi. Wie weet.” Er zijn ook kunstliefhebbers die direct hun slag slaan. Een echtpaar bood op een bronzen sculptuur van Thomas Junghans uit 1956. “Het is nog mooier dan ik me kon voorstellen”, zegt de koper enthousiast. “Dit krijgt een ereplaats in de kamer.”

Van betaalbaar tot exclusief

De prijzen van de Unilever-werken lopen sterk uiteen. Sommige stukken worden voor 150 tot 200 euro verkocht, andere voor tienduizenden. Het zwaarste werk, een beeld van Wessel Couzijn dat ooit voor het oude hoofdkantoor aan de Weena stond, kon niet geveild worden. Met een gewicht van meer dan 200.000 kilo is het geschonken aan de stad Rotterdam. “Dat beeld verhuizen is gewoon onmogelijk”, aldus een medewerker van het veilinghuis.

Opbrengst voor Rotterdam

De verwachte opbrengst van de veiling loopt in de tonnen, al is dat een voorzichtige schatting. Enkele jaren geleden bracht de collectie van het failliete bedrijf Imtech ruim een miljoen euro op. Unilever wil het geld niet zelf houden. “We steken het niet in eigen zak”, benadrukt woordvoerder Willemijn Storimans. “De opbrengst gaat naar 3 Rotterdamse stichtingen die kinderen en daklozen ondersteunen met onderwijs, schoolmaaltijden en medische zorg.” Ook schonk Unilever zes Anton Pieck-aquarellen aan het Anton Pieck Museum in Hattem.

Bedrijven met kunst en minder muren

Unilever is niet het enige bedrijf dat zijn kunstcollectie heroverweegt. In de jaren 60 investeerden veel multinationals in schilderijen en sculpturen. Het gaf status en bood een podium aan jonge kunstenaars. Maar door verhuizingen, kleinere panden en de opkomst van thuiswerken belanden veel werken in de opslag.

Plek buiten de directiekamer

Verffabrikant AkzoNobel bezit met circa 2200 werken nog altijd een van de grotere bedrijfscollecties. Directeur Hester Alberdingk Thijm van de AkzoNobel Art Foundation benadrukt dat het bedrijf voldoende plekken heeft om kunst een rol te geven. “Wij hebben in ons gebouw aan de Zuidas een publiek toegankelijke Art Space waar we exposities organiseren. Zo krijgt kunst een plek buiten de directiekamer.”

ABN Amro: kleiner, maar zichtbaar

Bij ABN Amro is de situatie anders. De bank bezit ongeveer 6000 werken, maar door het sluiten van kantoren staat een groot deel in opslag. De collectie werd bovendien 2 keer zo groot door de fusie met Fortis Nederland tijdens de kredietcrisis. Daarom is ABN Amro begonnen met verkopen. “De opbrengst gebruiken we om de collectie te actualiseren en om nieuw talent aan te kopen”, aldus een woordvoerder. Daarnaast worden werken uitgeleend aan musea en tentoongesteld in binnen- en buitenland.

Lees verder onder de video >>

Kunstcollecties in beweging

Volgens kunstmarktexperts is er een duidelijke trend: steeds meer bedrijven nemen afscheid van hun kunstbezit. Waar het in de jaren 60 prestige en ondersteuning betekende, weegt tegenwoordig de praktische kant zwaarder. Moderne kantoren met glaswanden en flexplekken bieden simpelweg te weinig ruimte. Wat ooit in ontvangstkamers en directiekamers hing, komt nu steeds vaker onder de hamer.

Buitenkans voor de kunstliefhebbers

Het resultaat is dat kunst niet langer aan kantoormuren blijft hangen, maar een tweede leven krijgt bij verzamelaars en liefhebbers. Voor kopers is dat een buitenkans. Veilinghuizen zien hun zalen voller worden met nieuwsgierigen en bieders. En bedrijven? Die kunnen zich richten op flexibele werkplekken, terwijl hun kunst een nieuw publiek vindt.

Bronnen:

NOS, NRC, ArtNet