is er een mogelijkheid om euthanasie te plegen, als je aan ondraaglijk lijden lijdt, als je bijvoorbeeld 15 bent?

Formeel wel. Wel - zoals bij elke ingrijpende medische (be)handeling op die leeftijd - alleen met instemming van de ouders.

Toch zal dit niet snel voorkomen. Artsen zijn al huiverig wanneer iemand zo jong is als 40 of 50, laat staan als iemand nog niet eens voor de wet volwassen is. Ik ken een geval van iemand van 25, en sommige artsen willen het onderwerp nog niet eens bespréken.

Een misverstand dat soms ontstaat, is dat euthanasie een recht zou zijn. Dat wanneer de patiënt dit wil, echt wil, en aan de zorgvuldigheidseisen is voldaan, een arts de euthanasie MOET uitvoeren. Dat is niet zo. Het blijft aan de arts om te bepalen of hij/zij deze handeling uit wil voeren bij deze patiënt. En het is en blijft natuurlijk ook voor een arts ontzettend ingrijpend om dit te doen, dus wanneer een arts zich ook maar enigszins niet goed voelt bij een uit te voeren euthanasie, zal die hier - meestal waarschijnlijk terecht - vanaf zien.

Allereerst moet natuurlijk aan alle zorgvuldigheidseisen zijn voldaan. Er moet sprake zijn van uitzichtloos en ondraaglijk lijden. Dit lijden moet invoelbaar zijn voor de arts, zeggen de richtlijnen. Het lijden moet niet op een andere manier te verlichten zijn, het moet dus duidelijk zijn dat er niet een behandeling voorhanden is waarvan redelijkerwijs verwacht kan worden dat die het lijden voldoende zou verlichten. Daarnaast moet een arts die dit verzoek krijgt, altijd het verzoek door een tweede arts laten beoordelen. Die tweede arts is meestal een SCEN-arts, dat zijn artsen die hier speciaal voor zijn opgeleid. Als ook die oordelen dat voldaan is aan alle zorgvuldigheidseisen, kan een (huis)arts overgaan tot het toepassen van euthanasie, of eventueel hulp bij zelfdoding. Er zal dus altijd getoetst worden of het verzoek reëel is, of er inderdaad sprake is van ondraaglijk lijden, en of dat lijden niet op een andere manier te behandelen of verlichten is.

De meeste artsen hebben er grote moeite mee om euthanasie toe te passen bij een patiënt die niet terminaal is. In de praktijk wordt in ons land euthanasie vooral toegepast bij terminale kanker. Natuurlijk zijn er ook mensen met allerlei anderen ziektes, maar het merendeel is kankerpatiënt. Bij kanker is het overlevingspercentage onder kinderen en jongeren veel hoger dan bij volwassenen, en ook ander lijden is vaak op andere manieren te verlichten. Ik weet eigenlijk niet of euthanasie voorkomt in ons land bij minderjarigen, maar het zal zeker niet veel gebeuren.