Waardoor zijn voor de positie en tijd bepaling van een vliegtuig 6 dimensies nodig?

Waar wijst de neus naartoe
Hoe gedraaid is het vliegtuig (barrelrol)
Hoe stijgt/daalt het vliegtuig

Toegevoegd na 5 minuten:
Zo kan je dus alleen met een XYZpunt, nog steeds oneindig veel posities van een vliegtuig voorstellen. Maar als je drie extra gegevens bijvoegt zie je pas hoe dat vliegtuig in de lucht hing.

Bij een gewone vlucht zal dat niet zo spannend zijn. Bij een red bull airrace daarentegen.

Toegevoegd na 6 minuten:
Maar zonder "Waar wijst de neus naartoe" weet je niet eens of deze nou heen of weer vliegt.

Toegevoegd na 13 minuten:
Bij een vliegtuigongeluk zullen deze gegevens heel handig zijn. Voor plaatsbepaling zijn ze niet nodig.

Die zes zijn eigenlijk niet nodig, want althans in mijn ogen ben je met het beschrijven van de stand van het vliegtuig, wat ik geen “positie” meer zou noemen maar “oriëntatie”, al meer aan het benoemen dan sec “positie” oftewel "plaats".

De overige “positie”gegevens (in de visie van Wikipedia, die trouwens als uitgangspunt zelf al een tijdstip kiest) zouden dan moeten zijn, uitgelegd aan de hand van deze figuur:
http://zweefvliegopleiding.nl/images/beginselen/vliegtuigassen.jpg :

-- Pitch (of pitch attitude) oftewel standhoek. Stand t.o.v. de dwarsas: wijst de neus naar de horizon, of omhoog, of omlaag: (populair gezegd) “klimmend of dalend”, maar eigenlijk: “omhoog wijzend of omlaag wijzend” – want je kunt weleens een heel andere kant op gaan dan waar je neus naar toe wijst. (Net als bij een auto op glad ijs – maar nu in drie dimensies.

-- Bank (of bank attitude) oftewel rolhoek. Stand t.o.v. de langsas: “hangen de vleugels horizontaal”, of naar links, of naar rechts (populair gezegd: rechtuit vliegend of in een bocht – maar met vergelijkbare waarschuwing voor de halve onwaarheid die hier in kan zitten).

-- True heading oftewel ware luchtkoers. Stand t.o.v. de topas: welke horizontale richtingscomponent zit er in die stand: wijst de neus ten opzichte van de verticaal naar het noorden of het zuiden zeg maar, nauwkeuriger gesteld: hoeveel graden méér rechtsom dan naar het geografische noorden (oost is dan 090 graden, enz.)

Maar zoals Wikipedia dit hier benoemt gaat in mijn ogen verder dan het omschrijven van sec “positie”. Ik ben eens gaan kijken hoe de Engelstalige Wikipedia dit benadert, maar daar kom je met “dimension” in dit opzicht op een dood spoor.

En bij een ongevallenonderzoek weet je met deze “oriëntatie” of stand van het vliegtuig nog lang niet genoeg. Het wordt al snel gevaarlijk als de stand van het vliegtuig zoals meestal met de neus horizontaal of iets naar omhoog is, terwijl de wind niet meer recht van voren maar schuin van onderen komt. Er is dan sprake van een abnormale zgn. “invalshoek”. Dat wordt uit “posities” dan pas duidelijk als je dit soort gegevens van een aantal elkaar opvolgende tijdstippen hebt.

Bij een heteluchtballon kom je eigenlijk sowieso niet verder dan drie parameters voor positie. Maar ballonvaarders varen dan ook niet, maar ze drijven, met de plaatselijke wind mee. Hier is de momentane stijg- of daalsnelheid echter een cruciaal gegeven.