Hoe wordt je lijkschouwer?

Er is een verschil tussen een patholoog-anatoom, die in het ziekenhuis weefselonderzoek doet en obducties uitvoert, en een forensisch arts/gemeentelijk lijkschouwer.

De patholoog-anatoom werkt zoals gezegd doorgaans in het ziekenhuis, en de opleiding duurt - nadat de zesjarige opleiding tot basisarts is afgerond - doorgaans vijf jaar. Een patholoog-anatoom behandelt zelf geen patiënten, maar is altijd medebehandelaar samen met de behandelend arts, net zoals bijvoorbeeld een radioloog dat is (al voert die vaker ook bepaalde kleine ingrepen uit).

De uitwendige lijkschouw heeft als doel het vaststellen van het overlijden, en wordt uitgevoerd door de behandelend arts, of de gemeentelijk lijkschouwer. De gemeentelijk lijkschouwer doet dit wanneer er geen behandelend arts is, of wanneer iemand niet in een behandelsetting overlijdt. Ook zijn huisartsen verplicht de gemeentelijk lijkschouwer te waarschuwen wanneer een patiënt een niet-natuurlijke dood is gestorven.

De gemeentelijk lijkschouwer is forensisch arts, en heeft naast het vaststellen van overlijden en eventueel doodsoorzaak, ook als taak de zorg voor arrestanten, acute zorg voor verslaafden, en het verzamelen van lichaamsgebonden materiaal (voor bijvoorbeeld DNA-onderzoek) in het kader van misdrijven bij sporenonderzoek door de politie, en het veiligstellen en verzamelen van sporen bij zedendelicten. De meeste forensisch artsen zijn in dienst van de GGD of de politie. Zij adviseren politie en recherche, en kunnen geraadpleegd worden door huisartsen wanneer die bijvoorbeeld twijfelen of een overlijden wel of niet als natuurlijk aangemerkt kan worden.

De opleiding tot forensisch arts is één van de profielen van de medische specialisatie maatschappij en gezondheid. Deze opleiding bestaat uit twee fasen van elk twee jaar. Na de zesjarige opleiding geneeskunde volgt na de eerste fase van de opleiding een registratie in het deelprofiel forensische geneeskunde. Na de tweede - bredere - fase van de opleiding kan de arts ingeschreven worden in het specialistenregister als arts voor Maatschappij en Gezondheid.