Waarom spreken we "eens" wel goed uit zonder streepjes en één niet?

Ook 'één' spreken we normaal gesproken goed uit zonder de accenten erop te zetten, maar op internet (of typend in het algemeen) maken de accenten het duidelijker dat het om 'één bal' gaat en niet om 'een bal', want daarin zit nogal verschil. De versie met accenten is dus vooral ter verduidelijking.

Een kun je op meerdere manieren uitspreken: één en 'un', 1 kip of een kip. Eens kun je maar op één manier uitspreken. (kan wel anders maar dan klinkt het raar.)

Als er streepjes op een woord staan, wordt dat stuk waar de strepen opstaan vaak duidelijker uitgesproken, de klemtoon ligt daar dan nadrukkelijk op.

Omdat de spreektaal een levendige taal is
een vorm van informeel taalgebruik,
waarvan de regels duidelijk minder strikt zijn
dan voor schrijftaal.

Het woordgebruik en de stijl in spreektaal zijn anders dan in de geschreven taal.
En er zijn dialecten.
Er zijn veel meer woorden in de schrijftaal die - als je ze compleet en volledig uit zou spreken - niet meer vlot en prettig klinken.
Grammaticaal is spreektaal meestal 'vrijer' dan schrijftaal.
Je kunt je wat meer veroorloven.

Hoewel het soms zeer ergerlijk is hoe slordig mensen, ook op tv, soms met hun taal om gaan is het uitspreken van EEN als "un" heel duidelijk geaccepteerde spreektaal.

door de s erachter weten we automatisch hoe het uit moeten spreken, omdat er niet twee woorden bestaan die je hetzelfde schrijft, maar anders uitspreekt. Bij een is het anders. Als je zeker wilt weten dat mensen 1 denken, moet je er dus streepjes op zetten.

Het verschil tussen een en één is dat de laatste het telwoord 1 is. De eerste is het onbepaald lidwoord. Als er geen verwarring in de tekst is, schrijf je het zonder streepjes, dus: een der kippen. Er is wel een verschil tussen een kip (gewoon een kip) en één kip (duidelijk dat het om 1 kip gaat).

Bij eens maakt het niet uit. Er is geen verschil of je 'uns' ('ns) of 'eens' zegt of leest.

Het woord 'eens' heeft maar een betekenis, net als peen, heen, been, enz. Maar bij 'een/één' zijn er twee. 'Een' is een lidwoord, je gebruikt het in de zin van ; een woord, een bloem. En het woord 'één' is een telwoord. Het geeft aan hoeveel er van iets is. Dus één woord, één bloem, want het is er maar één, geen twee. Dus waarom die streepjes op de e? Gewoon om aan te geven welke van de twee bedoelt word.

Omdat één en een verschillende woorden zijn, die in verschillende context worden gebruikt.

Naar het optreden kwam één man kijken. - vast aantal ; 1
Naar het optreden kwam een man of veertig. - willekeurig aantal.

Om duidelijk te maken in een zin of we het echt over één of een willekeurige hoeveelheid hebben, gebruiken we in de schrijftaal de streepjes.

Iets heel anders is aan de hand met het woord 'eens' dat je eveneens op zeer verschillende manieren kunt uitspreken :
Dat was eens maar nooit weer
Ik heb dat wel eens gezegd ; kom eens hier ; ga jij die tafel eens dekken'.

De schrijfwijze is hetzelfde en levert dus geen verwarring over de betekenis op, maar de uitspraak lijkt in de niet-nadrukkelijke vorm (dus als het niet 'een enkele keer' betekent) niet op 'eens', meer op es of us of is.

En aangezien mensen steeds minder lezen en een slechter woordbeeld ontwikkelen, zien we inderdaad steeds meer deze variant :
Ben je wel IS naar Frankrijk geweest ? Ik heb wel IS iets heel stoms gedaan. Oh, kom er IS kijken (wat ik in ME schoentje vindt) ;-)

Over spraakverwarring gesproken...