Waarom was eer zo belangrijk in de Middeleeuwen?

In de ME leefde men in kleine gemeenschappen en in tijd van nood moest je op elk lid kunnen vertrouwen (een ketting is zo sterk als de zwakste schakel). Die gemeenschappen moesten vaak voor hun hachje knokken bij een aanval of natuurramp en dan was het dus belangrijk dat iemand zijn woord na kwam en hier komt de eer om de hoek; een man van eer kun je vertrouwen.

Eer was in veel opzichten beter dan geld.
In een maatschappij waarin het ontzettend moeilijk was om regels te controleren heb je iets anders nodig om afspraken te kunnen maken. Als nu iemand zijn werk niet doet dan zie je dat snel terug in het resultaat maar in een tijd dat een brief weken onderweg kon zijn is dat wel anders. Je werk goed doen werd neergezet als een ere zaak en een deugd. En dat was belangrijk als je na je (vroege) dood in de hemel terecht wilde komen.

Ook bij de adel was het heel belangrijk. Edelen stonden eigenlijk boven de wetten. Zelfs koningen konden wetten niet zomaar opleggen aan de adel. De enige manier om een contract tussen twee edelen te handhaven was dan de familie eer. Je hield je aan je woord en je verdedigd je vrienden. Dergelijke allianties hielden landen stabiel in situaties waarin meerdere families streden om bepaalde posities (inc. de troon). Met een eerloze familie deed je geen zaken. Je kon er immers niet op vertrouwen dat afspraken nageleefd werden. Ipv regels, wetten, controle instanties zoals we die nu hebben had je indertijd eigenlijk alleen reputatie. En een goede reputatie kreeg je oa door je eervol te gedragen (zelfs als dat je dood tot gevolg kon hebben, wie eervol sterft komt in de hemel.. de oneervolle niet...). De koning en je priester konden je niet altijd zien... God wel...

Het was niet alleen in de middeleeuwen belangrijk. Zelfs in de 20e eeuw zie je dit belang nog terug komen. In de vroege 20e eeuw was het beter als man om te sterven dan om als laf te boek te staan. Het devies 'vrouwen en kinderen eerst' stond in geen enkele wet maar een man die een plek in een reddingsboot niet afstond aan een vrouw of kind kon zich maar beter niet aan land laten zien. Een paar mannen die de Titanic ramp overleefden zijn zo slachtoffer geworden van een (onterechte) smaad campagne toen het gerucht kwam dat ze zich als vrouw verkleed hadden om in een sloep te komen.
De regel was ook niet onzinnig. Vrouwen kunnen maar een beperkt aantal kinderen krijgen in een beperkte tijd. Mannen kunnen gedurende het grootste deel van hun leven nog voor nakomelingen zorgen. Als een volk wil groeien met die beperking in geachten zijn de levens vrouwen en kinderen waardevoller dan die van mannen.

Dergelijke maatschappelijke regels hebben zeker belang. In legers zie je ze nu nog terug. Beter dood dan laf is een goede manier om je soldaten te inspireren de gevaarlijkste missies te doen. Vooral Napoleon wist dit maar al te goed.

In de middeleeuwen had je een feodaal stelsel. Dit betekende dat de koning en de adel door een wederzijds contract met elkaar verbonden was. Wanneer iemand oneervol handelde betekende dit dat hij laf of onbetrouwbaar was. Dit had weer zijn weerslag op de leenheer, de koning, als die laffe of oneervolle vazallen had dan betekende dat dat zijn positie er ook weer onder leed.

Dus als je eervol handelde werd je eigen positie versterkt en ook de positie van de vorst. Buiten het feit dat een vorst zijn betrouwbare en eervolle vazallen beloonden betekende dit ook dat de positie van het hele stelsel sterker werd. Een sterker stelsel betekende meer veiligheid, meer veiligheid betekend meer stabiliteit, meer stabiliteit betekend meer welvaart.

Het is natuurlijk niet zo dat alle edelen erg eervol waren zo waren er ook heel vreemde regels waar je als lid van de adel gebruik van kon maken zonder dat je in de ogen van andere edelen oneervol handelde terwijl wij nu zeggen dat het enorm verwerpelijk is. Eén van die regels was het recht om met een meisje naar bed te gaan op haar eerste huwelijks nacht. Dit waren rechten over de bevolking edelen onderling waren over het algemeen wat milder tegen elkaar.