Wat moet ik doen met de radiatoren (verwarming) in de winter?

In jouw normale voorjaar- en najaarssituatie wordt de verwarmingsbehoefte beneden geheel geregeld door de instelbare centrale systeemthermostaat ergens aan een muur in de woonkamer. Als het daar warm genoeg is, of als er ’s nachts door een lagere thermostaatinstelling van 15 graden geen warmtebehoefte bij de ketel bekend is, dan stopt de ketel. De rest van het systeem kan dus langere tijd verstoken blijven van opgestookt verwarmingswater.
Door als het gaat vriezen de radiatorknoppen overal een klein beetje open te zetten, komt er alleen tijdens ketelstoken ook wat verwarmd water in de rest van het huis.
De rest van de tijd (o.a. ’s nachts) circuleert er daar dan toch geen verwarmd water. En bij veel oudere installaties circuleert er daar zelfs helemaal niets. Het is voor een goed advies van belang om te weten of je overal radiator-thermostaatknoppen hebt, of gewone domme draaiknoppen.
Of misschien heb je thermostaatknoppen op de radiatoren in sommige vertrekken boven, of alleen beneden, of nergens.
Uit je verhaal rolt wel mijn vermoeden dat je helemaal nergens thermostaatknoppen op de radiatoren hebt. Verder zijn er systemen waar het warme water sowieso in de hele woning door alle buizen tot aan de radiatorknop circuleert, ook als de radiatorknop zelf dicht staat. Maar de klassieke situatie is daarentegen dat er met de radiatorknop dicht helemaal geen water beweegt in de buizen naar of van die knop. Ook dat is een nog open vraag. Omdat er zoveel mogelijkheden zijn (over de stand van de ketelthermostaat hebben we het nog niet gehad), kun jij geen wijs worden uit wat er allemaal op het internet over te lezen is. Maar wij moeten er ook maar een gooi naar doen! Daarom krijg je vooralsnog niet veel reacties. Je zou de centrale thermostaat in de woonkamer bij vrieskou overdag en zeker ’s nachts op een hogere minimumwaarde moeten laten staan, en dan de warmtetoevoer naar de radiator(en) in de woonkamer (waar het dan te warm zal worden, zeker tijdens de nachten) in die tijden moeten gaan doseren met de ‘domme’ draaiknop op de radiator in de woonkamer (cq de radiatorknoppen op de radiatoren in de woonkamer, als dat er meerdere zijn). Het zou dan nuttig kunnen zijn om thermostaatknoppen te laten installeren, in elk geval in de woonkamer. Dat is praktischer dan de temperatuur binnen helemaal met de hand regelen!

@Bordensteker: dit zou toch een prima antwoord zijn.

@ TegenXinnig: bedankt, maar ik vind het voorlopig alleen maar een vage gooi naar een antwoord, die vooral suggesties bevat, zover als je op basis van onvoldoende informatie en veel giswerk kunt komen.
Bovendien lijkt het op het eerste gezicht veel op het reeds gegeven antwoord (alhoewel ik dat minder volledig vind). Dus dan kan het sowieso gemakkelijk verwijderd worden.
Voorts weet ik niet op elke soort vervolgvraag – die ik zelf aan het triggeren ben – een goed antwoord. Hopelijk anderen wel.

Lange reactie, dankje! Uhm ik heb geloof ik domme radiator knoppen? Er staat alleen een plus en min op (bij sommige zelfs niks) en volgens mij, als een radiator uit staat, gaat er geen water/warmte naar de knop toe. Wel door de buis die erlangs loopt (wat logisch is).
Wat is een minimumwaarde? En waarom (op je laatste zin) is dat praktischer?

Dit zijn simpele + en - radiatorkranen en geen thermostaatkranen. De thermostaatkranen gaan automatisch open als het gaat vriezen en het dus koud binnen wordt.Je loopt dus geen kans op bevriezing. Maar belangrijk is dat je de ramen maar heel kort open zet voor ventilatie.

Zit er naast de knoppen ook nog
iets anders? Bijvoorbeeld onderblokken. ps.
Ramen kort open = luchten
Ramen lang of altijd (op een kier) open = ventileren

Maar één radiator aan. Dat zou wel eens behoorlijk slecht voor de pomp kunnen zijn. Beter alle radiatoren in de woonkamer open zetten en de CV temperatuur flink verlagen als je energie wil besparen

Jackd, ik weet niet wat je bedoelt ?
Waarom nog een verwarming open zetten als het nog niet vriest?
Er zit zover ik zie niks anders bij, alleen de knop zelf.

@ Ytje, terugkomend op je eerdere reactie na mijn eerste bijdragen:
de oorzaak dat het praktischer is om met actief regelende thermostaatknoppen te werken in plaats van gewoon domme (passieve) alleen met de hand te verdraaien knoppen, zit hem in de regelmatige aandacht die nodig kan zijn om de temperatuur te bewaken met handmatige bediening.
Tot nu toe werd de woonkamertemperatuur continu geregeld door de systeemthermostaat, die de ketel harder of zachter laat branden (of aanschakelt en dan weer een tijdje uitschakelt).
Om bestendig wat stroming naar de hogere verdiepingen toe in stand te houden, kan het nodig zijn om de ketel niet langdurig te laten afslaan omdat het in de woonkamer een tijdje vanzelf warm genoeg blijft doordat er meer mensen zijn.
Maar in de woonkamer wordt het dan oncomfortabel warm.
Als je de ketel regelmatig wat warmte wilt laten produceren om de leidingen in de bovenverdieping(en) vorstvrij te houden, dan moet je dus de warmtetoevoer naar de woonkamerradiator gedeeltelijk of wellicht een tijdje vrijwel helemaal dichtdraaien. Je zult merken dat zo met de hand de temperatuur reguleren flink tegenvalt tot je een beetje weet hoe ver de radiatorkraan in de woonkamer open moet staan! Het kan zijn dat de stroming in een groot deel van de buizen boven voldoende is om bevriezing in een koud hoekje ergens te voorkomen. Maar dan moet je weer zeker weten of de pomp wel degelijk steeds blijft draaien terwijl de ketel een tijdje geen werk doet. Ik weet niet*, of er CV-systemen bestaan waarbij de pomp soms na enige tijd afgezet wordt als de ketel niet om warmte gevraagd wordt. Stromend water neemt de onderweg een soort gemiddelde temperatuur over van de ruimten waar het doorheen stroomt.
Stilstaand water neemt daarentegen in een koud hoekje ook echt die plaatselijke temperatuur aan, en op die manier kán er weleens ergens een stukje buis zo koud worden dat het stilstaande water daarin bevriest. * Tot 2008 meende ik dat verwarmingsradiatoren wel altijd het warme water van boven toegevoerd kregen, en dat dus het afgekoelde water onderaan de radiator weggevoerd werd.
Dat bleek niet altijd zo te zijn. Of eigenlijk bleek het bij een bepaalde toepassing altijd niet zo te zijn. Ik ben er nog niet achter wat de gedachte daarachter geweest is. Of dat het per vergissing zo uitgevoerd is. Het komt de verwarmende werking niet bepaald ten goede, met name als er sprake is van onvoldoende verhit water. Dit betreft overigens niet verwarming van woonhuizen.

Bedankt Bordensteker!
Het is een lang verhaal en ik weet niet goed waar ik allemaal op moet reageren. Het is vrij lastig om uit te zoeken wat ik nou eigenlijk moet doen (buiten alle radiatoren een tikje opendraaien om).
Ik wil bevriezing voorkomen, maar ik ben maar alleen in een grote woning, dus nu wordt mijn huiskamer niet warmer verwarmd dan 18 graden en de rest van de radiatoren staan nog dicht.

Stel nou dat het een tijdje berekoud wordt, bijvoorbeeld min 15 ’s nachts, en dat er dan ook nog wat wind komt.
Dan kan er best ergens een hoekje in de bovenverdiepingen zijn waar het door wat tocht plaatselijk kouder dan 0 graden wordt.
Dat hoeft nog geen probleem te zijn, zolang daar geen water stilstaat.
Zoals ik al schreef: stromend water neemt de temperatuur aan die een gemiddelde is van de ruimten waar dat water in buizen doorheen stroomt. In hoeverre ook nu al water door de leidingen blijft stromen die naar radiatoren voeren die zelf niet open staan (knop dichtgedraaid), kan alleen ter plaatse beoordeeld worden door iemand met enig inzicht.
Bij een wat ouder type installatie kan het best zijn, dat het water in een aantal leidingen volledig stilstaat. De enige manier om stroming naar en van een dichtgedraaide radiator te houden is dat er een extra doorlaat zit in de aansluiting van leidingen op radiator waarbij het water van de aanvoerleiding bij dichtgedraaide radiatorknop een alternatieve doorgang heeft naar de afvoerleiding. Oudere systemen hebben dat vaak niet. Het stomme is dat je uiteraard bij een werkende ketel niet alleen stroming naar en van de bovenverdiepingen kunt hebben, maar dat het dan tevens wárm water is, dat behalve stroming tevens nutteloze extra warmte brengt in het bovendeel van het huis. En als jouw systeem alleen maar stroming toelaat als de laatste radiator in de keten een stukje opengedraaid wordt, dan ben je daar ook weer wat nutteloos aan het verwarmen. Het water zal bij een kleine opening van de kraan slechts langzaam door de radiator afzakken en in die tijd volledig koud worden en dus afgekoeld de retourleiding doorstromen. Ik lees dat de ketel op zolder staat. Dat verhoogt m.i. de kans dat inderdaad een deel van het leidingensysteem sowieso doorstroomd blijft. Een thermometer zou ergens op de koudste plek nabij de leidingen gehangen moeten worden.
En die koudste plek kan met wel of geen wind dan ook nog verschillen.
Maar waar het water voortdurend stroomt, dan zal het allemaal best meevallen.
Alleen is het hiervandaan niet te zeggen waar er bij jou water stroomt en waar het stil kan blijven staan, en wat het effect is als je hier of daar een kraan wat openzet. Maximale doorstroming bereik je door de laagst mogelijk keteltemperatuur te kiezen waarbij je dus alle radiatoren in woonkamer en keuken vol open zult moeten zetten om daar niet te zitten vernikkelen.

Ik heb voor de zekerheid alle radiatoren in huis een stukje open gezet, binnenkort moeten ze worden ontlucht dus dan gaan ze helemaal open begrijp ik, maar mijn ouders zeiden dat het slim was om ze nu al een stukje open te draaien in verband het vriezen.

Nog niet nodig hoor, een paar graden onder nul zal als er tenminste geen grote tochtgaten zijn nergens de temperatuur onder nul krijgen. Zelfs tot 10 graden onder nul moet het gek lopen voordat er binnenhuis leidingen bevriezen.
Denk dat bijvoorbeeld aan een open raam en een ventilatie rooster waar de wind opstaat vlak naast een leiding.

Maar hoe komt het dan dat er mensen zijn waarbij de leidingen bevriezen?..