Waarom worden er door wetenschappers ratten gebruikt om te onderzoelen en wordt dat vergelijkt met menselijke hersens?

Omdat er nog niet op mensen getest mag worden. Ratten komen veel overeen met mensen in hoe ze op stoffen en ziektes reageren, en ze zijn makkelijk te fokken.

Goeie vraag, met misschien een verrassend antwoord!

Zoals je wellicht weet, de ratten die gebruikt worden voor onderzoek zijn in de regel de bekende albino ratten met rode ogen.
Deze ras is geselecteerd in de 18de eeuw door fokkers, die wilde ratten vingen en fokten om deze te laten vechten met terriers (onze voorouders hadden écht andere hobby's!)
Op een gegeven moment is de albino rat heel succesvol gefokt: deze kon sneller worden gevonden door de honden, en bleek ook minder agressief te zijn dan de wilde bruine rat, dus beter geschikt voor het vechten (en waarschijnlijk ook leuker voor het publiek, omdat het bloed op de witte vacht goed zichtbaar was, maar dat is wat ik zelf denk)
Deze albino rat vond aan het begin van de 19de eeuw ook een onverwachte "gat in de markt", omdat het beestje gevraagd werd door wetenschappers voor hun onderzoeken. De albino rat had veel voordelen als onderzoekdier
- Makkelijk en goedkoop te fokken. Ze groeien en geven nakomelingen sneller dan elk ander vergelijkbaar onderzoekdier.
- Behoorlijk tam (minder kans op bijten en onderling vechten)
- De juiste grootte: niet te groot zodat het houden van de dieren onhandig en duur werd, maar wel groot genoeg voor anatomische studies.
- Vanwege de afwezigheid van pigment, huid en organen makkelijk zichtbaar.
- Het zijn zeer intelligente, sociale dieren, dus ook geschikt voor experimenten over gedrag, leervermogen, geheugen, enz.

In de loop van tijd zijn er verschillende stammen ontwikkeld, zijnde de meest bekende de Wistar rat (genaamd naar de naam van het instituut van de ras werd geselecteerd) Tegenwoordig zijn er heel veel stammen, al dan niet transgenisch, die voor zeer specifieke onderzoeksdoeleinden kunnen dienen.

De hersenen van een rat zijn uiteraard heel anders dan van een mens, al is het maar vanwege de grootte en complexiteit, maar alle basiselementen "zijn er" (cortex, stam, cerebellum, medulla...), en het is dus heel goed mogelijk om experimenten uit te voeren, en de conclusies te extrapoleren naar de menselijke hersens.
Dat geldt overigens ook voor vrijwel alle andere gewervelde en zelf veel ongewervelde dieren: de hersenen hebben een basistructuur en anatomische delen en functies die bijna alle dieren delen. Hoe dichter bij de mens, hoe kleiner de verschillen, maar dan zijn deze dieren (denk b.v. aan varkens of apen) ook vele malen duurder in onderhoud en moeilijker in het omgaan.

De eerste oorzaak is lastig te achterhalen. Omdat andere wetenschappers ratten gebruiken, gebruikten kiezen wetenschappers weer voor ratten, zodat de resultaten vergelijkbaar zijn met die van de voorgangers. Op zich zouden ze ook muizen hebben kunnen gebruiken, maar op de een of ander manier is de rat voor hersenonderzoek het standaard proefdier geworden.

De rat heeft een goed leervermogen, is niet al te groot en kan gemakkelijk gekweekt worden. Doordat ze al heel lang gebruikt en gekruist worden zijn er allerlei afstammingslijnen met bekende eigenschappen. Dat zijn denk ik verder de belangrijkste argumenten om voor deze diersoort te kiezen.

Als een bepaald gebiedje bij ratten belangrijk blijkt of een bepaald dieet het leervermogen lijkt te beinvloeden dan kan later in menselijke hersenen naar overeenkomende gebieden gezocht worden en naar afwijkingen in de hersenopbouw in het bewuste gebiedje. Bij ratten is het minder werk om het hele brein in dunne plakjes te snijden en te onderzoeken. Ook kun je bij ratten meer gecontroleerde experimenten doen, dan bij mensen. Een experiment bij ratten geeft min of meer algemene informatie over de hersenwerking, of dat ook bij mensen en andere diersoorten opgaat is altijd nog de vraag, maar het geeft een goede richting voor verder onderzoek.
Tegenwoordig kunnen ook de genen die in een hersengebied actief worden, worden geidentificeerd. Misschien zijn dan dezelfde genen weer in een iets ander gebied actief dan bij mensen. In ieder geval gaat alles net iets anders dan bij mensen, maar worden vaak dezelfde bouwstenen en mechanismen gebruikt, daarom is het onderzoek toch erg zinvol, ook al is bij ratten niet alles precies op dezelfde manier geregeld als bij mensen.