Kan een politieke partij (nog steeds) verboden worden?

De wet kent het begrip ‘politieke partij’ eigenlijk niet. ‘Politieke partij’ komt enkel terug in de wet over de subsidiëring van politieke partijen. Over het oprichten, verbieden of functioneren van politieke partijen zijn geen specifieke wetsartikelen opgenomen. Daarom is het belangrijk om terug te gaan naar de basis, om te weten welke wetsartikelen relevant zijn voor politieke partijen.

Elke politieke partij is een vereniging. Dat wil zeggen dat alle regels over rechtspersonen en de regels over verenigingen in boek 2 van het Burgerlijk Wetboek van toepassing zijn. Voor een verbod op een politieke partij kan gekeken worden naar artikel 2:20 BW.

Daarin staat dat het verbieden van een rechtspersoon (en dus van een politieke partij) mogelijk is op verzoek van het Openbaar Ministerie. Het is dus niet mogelijk op verzoek van de regering, de Tweede Kamer of op het verzoek van iemand anders. Het moet gebeuren op het verzoek van het Openbaar Ministerie.

Als het OM dit verzoekt, kan de rechter een politieke partij waarvan het doel in strijd is met de openbare orde ontbinden. Na een ontbinding, kan de politieke partij echter zonder problemen wederom worden opgericht.

Echter, wanneer de werkzaamheid van de politieke partij in strijd is met de openbare orde (en dat is meestal ook het geval wanneer het doel in strijd is met de openbare orde) kan de rechter, wederom op verzoek van het OM, niet alleen de partij ontbinden, maar kan de rechter de politieke partij tevens verbieden. Het opnieuw oprichten daarvan is dan strafbaar.