Waarom breken er rellen uit tegen de avondklok?

Veel van die relschoppers zijn bekenden van de politie. Vaak zijn het voetbalhooligans. Zij beginnen te rellen en dan zijn er meestal wel enkele jongelui die aan het protesteren zijn en zich dan laten meeslepen.

Helemaal onverwachts is het niet, zegt Jacquelien van Stekelenburg, hoogleraar sociale verandering en conflict aan de VU. Protesten rondom corona waren er eerder en die liepen ook regelmatig uit de hand. “Wij noemen ze in de wetenschap leaderless protests. En dat is precies het probleem. Niemand is aanspreekbaar, niemand voelt zich verantwoordelijk.” Maar om de gebeurtenissen van dit weekend weg te zetten als een toevallige ontploffing van hersenloos¬ geweld? “Een rel kan wel degelijk een politiek motief hebben,” zegt ze.
Kijk goed naar wat er wordt aangevallen, zegt Jan Willem Duyvendak, hoogleraar sociologie aan de UvA . Op Urk ging een teststraat in vlammen op, in Enschede werd een ziekenhuis belaagd. “Dit zijn mensen die de medische wetenschap aanvallen, omdat ze er niet langer in geloven. Ze vallen ook media aan en de overheid, in de vorm van de politie die ze tegenover zich vinden.”
Een marginale groep? Duyvendak: “In Nederland zijn 2 miljoen mensen die bij gezondheidsklachten niet meer uitsluitend op de huisarts vertrouwt. Bij een deel van hen is het wantrouwen tegen wetenschappelijke feiten fundamenteel geworden.”
Van Stekelenburg: “Voor het bedreigde station van Eindhoven hoorde ik een woordvoerder zeggen dat ze het niet begreep, omdat zij mensen met cruciale beroepen vervoerden. Ja, dat was volgens die relschoppers precies het probleem.”
“Het is precies het Amerika van Donald Trump,” zegt Duyvendak. “Als je leeft in een eigen werkelijkheid, krijg je vanzelf het idee dat je radicale dingen moet gaan doen om anderen de ogen te openen.”

Peter R. de Vries vraagt om meer begrip voor de relschoppers (Dat doet hij bij zijn criminelen nooit...):
„Ik snap de verbazing van heel veel mensen niet. Maar wat we zien, is zeg maar een radicaal topje van een grotere ijsberg van mensen bij wie er geen draagvlak meer is voor wat er op dit moment in Nederland gebeurt.”
Volgens De Vries is men ’gefrustreerd over de beknotting’. „Over het feit dat ze niks meer kunnen, niks meer mogen. En dat ze daar, nu hun gevoel, ook onvoldoende gehoor in vinden. Ze zoeken een uitlaatklep. En, nogmaals, het is verkeerd. Maar dit is daar wel, vind ik, een verklaring voor. Ik denk niet dat je het helemaal kunt voorkomen. Een klein groepje radicaliseert, die wordt gewelddadig, maar daaronder zit een grote groep mensen die zegt: ’Ik geloof er niet meer in. Ik trek het niet meer. Ik vind dat het verkeerd wordt aangepakt. “