Hét vraag- en antwoordplatform van Nederland

Hoe komt het dat we de "t" soms uitspreken als "s"?

Bijvoorbeeld bij: politie, vakantie, actie
Hoe is dit ontstaan?
http://www.rtlnieuws.nl/nieuws/buitenland/politieagent-indonesie-gepakt-met-xtc-pillen

8 jaar geleden
in: Taal
5.4K
ronron1212
8 jaar geleden
door de ie lijkt het op een s.
fremar
8 jaar geleden
Wordt de t in politie in het Standaardnederlands uitgesproken als [s] of als [ts]? Antwoord
Beide uitspraakvarianten worden als Standaardnederlands beschouwd maar in het noorden van het Nederlandse taalgebied is de uitspraak [ts] gebruikelijker terwijl in het zuiden van het taalgebied de uitspraak [s] domineert.
Verwijderde gebruiker
8 jaar geleden
Po-liet-sie, va-kant-sie, aksie (zijn er mensen die akt-sie zeggen?) In de andere germaanse talen zie iets vergelijkbaars trouwens:
Duits polizei po-liet-sei
Engels action (ek-sjun) @ronron1212
politiek
Je zou dus ook politie zonder enige s-klank uit kunnen spreken. Of va kan tie. Dus het lijkt niet op een s er wordt echt een andere uitspraak gedaan dan je vanwege de spelling zou verwachten.
Verwijderde gebruiker
8 jaar geleden
http://www.etymologiebank.nl/trefwoord/politie Daar ligt het antwoord gok ik, politiek en politie komen van hetzelfde woord, maar in het Frans was het policie en in het Latijn polītīa. Van het een zal de spelling genomen zijn van de ander de uitspraak.
Verwijderde gebruiker
8 jaar geleden
Ah heb hem https://en.wikipedia.org/wiki/Ghoti Moest de hele tijd hier aan denken.
Verwijderde gebruiker
8 jaar geleden
Ik denk dat dat ligt aan onze manier van spreken, we nemen er de tijd niet meer voor. Hoe sneller je praat, hoe meer letters er weg vallen, bewust of onbewust. Als ik langzaam praat, hoor ik politie, als ik iets sneller praat hoor ik poliesie, als ik heel snel praat, hoor ik pliesie.
Verwijderde gebruiker
7 jaar geleden
Nog nooit politie gehoord... ooit. Polietsie.

Heb je meer informatie nodig om de vraag te beantwoorden? Reageer dan hier.

Antwoorden (1)

Omdat de uitspraak met een 's'-klank is. Consequent zou dan zijn om ook "polisie" en "opposisie" te zeggen, net als "vakansie".

Spelling (hier met een 't' dus) is een kwestie van afspraak en staat feitelijk los van de spelling. Het is alleen de verpakking van onze taal. Spellinguitspraak ("het" uitspreken met de "e" van "net" en met een h-klank ervoor) is altijd fout.

De progressieve "aksie"-spelling heeft het echter nooit gehaald. Er zijn veel meer woorden waarin de spelling niet aansluit op de uitspraak. Een kleine kast is een kastje maar we zeggen "kasje".

Toegevoegd na 56 seconden:
Los van de spelling moet uiteraard zijn: los van de uitspraak.
(Lees meer...)
Computoon
8 jaar geleden
Amadea
8 jaar geleden
Die zin over de uitspraak van "het" snap ik niet. Wat is er fout aan om het als het uit te spreken?
Verwijderde gebruiker
8 jaar geleden
Zeg jij "ut" dan? Ut regent? Ik zegt trouwens nooit polisie of opposisie, dat klinkt voor mij als Afrikaans. Po-lietsie en oppo-sietsie.
Computoon
8 jaar geleden
Dat is spellinguitspraak. Alleen als "het" beklemtoond is, behoort het uitgesproken te worden zoals het gespeld wordt. Als je met elkaar aan het praten bent, zeg je nooit "het" maar "et" met de "e" van "de". Spellinguitspraak (komt onnatuurlijk over") hoor je vaak bij voorlezen aan kinderen. "Er was eens" wordt letterlijk uitgesproken, terwijl je als je normaal spreekt gewoon "D'r was 'ns" zou zeggen. Maar zo schrijven we dat niet op.
Amadea
8 jaar geleden
Je spreekt kennelijk dialect, Computoon? Ik spreek normaal en ben door iedereen goed verstaanbaar. Ik zeg "Er was eens" en pieker er niet over om dat te gaan mummelen als 'Dr was ns'.
Computoon
8 jaar geleden
D'r was 'ns is dr normale Nederlandse standaarduitspraak. Of spreek je "computer" ook uit zoals gespeld ipv "kompjoeter" :-;
Amadea
8 jaar geleden
Nu verwar je geleende woorden met origineel Nederlandse woorden. Bij die eerst genoemde woorden zit nou eenmaal verschil tussen schrijfwijze en uitspraak.
Verwijderde gebruiker
8 jaar geleden
Jullie spreken nu over een andere kwestie. Waar er vast mensen "er/dr was uns een man zeggen", kan je "eens" ook prima uitspreken zoals de geschreven variant. In het begin van een zin zal eens toch wel uitgesproken worden als je schrijft. Eens? Welnu "politie" is een vreemd woord, als je het zo uitspreekt zoals je het schrijft dat is bij "eens" niet zo. (dus doen alsof je politiek zegt en dan de "k" niet uitspreken). Computer slaat de plank helemaal mis, want Amadea spreekt politie ook niet uit zoals je zou verwachten (politiek-k).
Computoon
8 jaar geleden
Er zijn veel Nederlandse woorden waar de spelling anders is dan je op basis van de uitspraak zou verwachten. Het "lijk" in "dadelijk" (enz enz.) wordt uitgesproken met de "e" van "de" en niet met het "lijk" van de uitvaartondernemer. De combinatie "stje" in verkleinwoorden wordt uitgesproken zonder "t": kastje, nestje, postje, e.d. Ondanks langdurig binnenlands gebruik heeft geen enkele spellingcommissie het tot nu toe gedurfd om "automaties" (enz.) te gaan schrijven i.p.v. "automatisch". Toch zou dat "prakties" zijn voor iedereen: gemakkelijk bij het leren spellen en bovendien komt de spelling dan meer overeen met de uitspraak. Een leuk voorbeeld is "pollepel". Daar heeft de spelling zich neergelegd bij de allang afgevlakte uitspraak van dit voorwerp.
Verwijderde gebruiker
8 jaar geleden
Leg dat laatste eens uit. Ik ben enorm voor taalherziening overigens. Duidelijkere regels, geen uitzonderingen.
Computoon
8 jaar geleden
Eerst was er de samenstelling "pot" en "lepel", potlepel dus. Want dat is een pollepel uiteraard, een lepel om in een pot te zetten. De uitspraak trekt zich niets aan van de spelling. Als "potlepel" maar vaak genoeg gezegd wordt, wordt het vanzelf iets als "pollepel". Dat verschijnsel heet assimilatie (twee aangrenzende medeklinkers worden gelijkgemaakt, denk ook aan "posegel", dat als "postzegel" gespeld wordt. En het bijzondere is nu, dat de uitspraakversie "pollepel" nu ook de gespelde versie is. Van dat verschijnsel kan ik niet zo gauw meer voorbeelden bedenken; de tijd zal niet rijp worden voor de "posegel"
Verwijderde gebruiker
8 jaar geleden
Ik hoop ook niet dat de woorden naar uitspraak gespeld gaan worden. Ik kan er geen touw aan vastknopen op dit moment, dit is wat ik hoor: Enkele voorbeelden,
automasies, praksies, poosuggul.
Ik kan mijn computer wel weggooien als dat standaard Nederlands wordt! Ben je net gewend aan de kerstomaatjes (kerst-omaatjes), krijg je dit weer. :)
Verwijderde gebruiker
8 jaar geleden
Ik hoor: otomaties, prakties, postzegul/zegol In de Nederlandse taal zou het wel makkelijk zijn om zelfstandige naamwoorden met een hoofdletter te schrijven en ook alle gecombineerde woorden weer met een hoofdletter te laten beginnen. KersTomaatjes. Dat zou dan wat anders zijn dan KerstOmaatjes idd :D.
Computoon
8 jaar geleden
Zo dan ook: "BomMelding" en "PijpEtuitje" om de bekende grappig bedoelde verkeerde uitspraken te vermijden. Je krijgt dan wel vlugger last van shiftitis. (Neologisme, zelf zojuist bedacht.)
Verwijderde gebruiker
8 jaar geleden
Amadea: het zou natuurlijk kunnen dat je keurig verzorgd Nederlands spreekt. En op zich doen vrouwen dat meer dan mannen. Maar uit onderzoek blijkt dat mensen die van zichzelf denken keurig standaard Nederland te praten dat toch vaak niet doen. D'r was 'ns is net zo min gemurmel als 'savonds (of desnoods saavus) voor des avonds.
Verwijderde gebruiker
8 jaar geleden
Spellingsuitspraak is een vorm van hypercorrectie.
SentWierda
5 jaar geleden
@alkmaar1966: dat is discutabel.
Is bij Lodewijk Asscher dan altijd sprake van hypercorrectie en bij Hollandscheveld nooit?
.

Weet jij het beter..?

Het is niet mogelijk om je eigen vraag te beantwoorden Je mag slechts 1 keer antwoord geven op een vraag Je hebt vandaag al antwoorden gegeven. Morgen mag je opnieuw maximaal antwoorden geven.

0 / 2500
Gekozen afbeelding