Wat betekent de (amerikaanse) term 'Catch 22' ?

Catch-22 is een term, afkomstig uit de roman Catch-22 van Joseph Heller, waarin een algemene situatie wordt beschreven waarin een individu twee acties dient te verwezenlijken die wederzijds afhankelijk zijn van de andere actie, welke als eerste dient te zijn voltooid.

In het boek van Heller probeert luchtmachtmilitair Yossarian onder gevaarlijke gevechtsmissies uit te komen door zichzelf krankzinnig te laten verklaren. De behandelend arts vindt het echter heel verstandig dat Yossarian onder de missies probeert uit te komen door zichzelf krankzinnig te laten verklaren, en acht daarmee bewezen dat Yossarian niet krankzinnig is, maar juist heel verstandig. De arts verklaart hem volledig gezond, wat tot gevolg heeft dat Yossarian gevaarlijke gevechtsmissies moet blijven vliegen.

Een ander voorbeeld van deze situatie komt naar voren bij het zoeken van een baan. Een Catch-22-situatie ontstaat als men zonder werkervaring geen baan kan krijgen, maar men zonder baan geen werkervaring kan opdoen.

Een Catch-22-situatie laat zich ook omschrijven als in een vicieuze cirkel terechtkomen