Kun je het ergens niet mee eens zijn, wat wetenschappelijk is bewezen?

Question

Ik laat mijn vriend wel eens een wetenschappelijk artikel lezen waar verslag wordt gedaan van een onderzoek. Hij zegt dan: "Daar ben ik het niet mee eens!'. En komt dan met een argumentatie die natuurlijk nergens op is gestoeld. Als iets wetenschappelijk bewezen is, zijn het toch feiten waar je niets tegenin kunt brengen? Anders zou je bijvoorbeeld de zwaartekracht wel kunnen ontkennen: "Ik ben het daar niet mee eens!".

 · Accepted Answer

Dat kan wel. Soms wordt iets wetenschappelijk onderzocht en dat leidt dan tot een bepaalde hypothese. Uit vervolgonderzoek (van dezelfde wetenschapper of iemand anders) kan dan blijken dat de conclusie toch onjuist was en daaruit ontstaat weer een nieuwe hypothese. Wetenschap is maar zelden voor 100% definitief. Er wordt altijd een opening gehouden dat het toch anders kan zijn. Daar moet dan wel gedegen onderzoek tegenover staan.

Wetenschappelijke bevindingen vormen vaak de basis voor verder onderzoek op hetzelfde gebied. Veel hypotheses worden daarom voor waar aangenomen. Bij de theorie over de zwaartekracht gaat men er bijvoorbeeld vanuit dat die juist is. Anders kan er geen vervolgonderzoek plaatsvinden. Toch bestaat er nog veel vragen over de juistheid van veel wetenschappelijke bevindingen.

Einstein heeft met zijn relativiteitstheorie heel veel wetenschappelijke hypotheses aan het wankelen gebracht. En sommige mensen twijfelen er bijvoorbeeld aan of er werkelijk mensen op de maan zijn geweest. Er kunnen ook 'gaten' in het onderzoek zitten. De hypothese is dan niet sluitend. Zo is bijvoorbeeld de evolutietheorie niet helemaal sluitend. Als zoogdieren van de dinosaurusssen zouden afstammen vanwege 'survival of the fittest', dan zouden er skeletten van allerlei tussenvormen gevonden moeten zijn. Die zijn nooit gevonden. Vandaar dat er ook mensen zijn  die de evolutietheorie in twijfel trekken. Vooral uit religieuze hoek zijn er nogal wat bedenkingen op deze theorie.

Je kunt het dus inderdaad niet eens zijn met wetenschappelijke bevindingen en daarvanuit nieuw onderzoek opzetten. Maar het er simpelweg niet mee eens zijn, zoals bij jouw vriend, is inderdaad wel kort door de bocht. Je kunt een wetenschappelijke hypothese niet zomaar weerleggen met argumentatie die verder nergens op gebaseerd is.

 · Answer

Blijkbaar kan dat, want het gebeurd.

Denk maar aan het fenomeen evolutie; die is ook al 100 jaar geleden bewezen en er zijn nog steeds mensen die het er niet mee eens zijn.

Ik vermoed dat deze mensen een bepaald complottheorie voor ogen hebben omdat het hun eigen overtuiging ondergraaft. Het is heel menselijk om iets om die reden te ontkennen, want overtuiging maakt blind. Ik ben er wel eens van overtuigd dat ik mijn sleutels kwijt ben, en kom dan na enige tijd zoeken erachter dat ik ze in mijn hand of zak heb. De hersenen blokkeren op een dergelijk moment een voor de hand liggend alternatief.

 · Answer

Ja, dat kan zeker, al hangt het een beetje af van het soort onderzoek en in welk blad je het hebt gelezen. De Libelle is bijvoorbeeld niet zo'n betrouwbare bron. De Frontier ook niet.

Er wordt inderdaad ook heel wat baggerwetenschap en nonsensonderzoek gepleegd, met vooraf bepaalde uitslagen die uit een bepaald sterk gericht onderzoek moeten komen. Het hangt dus een klein beetje af van het soort onderzoek, wie het gesponsord / geïnitieerd heeft en wat het vooropgezette doel van de bevindingen was. Vooral in mijn zoektocht naar de waarheid rondom de gevaren van met name meeroken, ben ik op nogal wat buitengewoon belabberd en zeer discutabel onderzoek gestuit. Daar mag je inderdaad best wel eens tegen in gaan, al is het vechten tegen de bierkaai. Want ook op het gebied van wetenschap slikt de massa bij voorkeur dat wat ze verteld is dat ze moeten geloven. Angst is daarbij een vruchtbare raadgever.

Maar ook het tegenovergestelde gebeurd : schadelijke effecten van stoffen of medicijnen die niet of nauwelijks de aandacht krijgen zodat mensen vooral blijven slikken. Prozac bijvoorbeeld, maar ook de pil verdient in dit opzicht nog wel enig onafhankelijk onderzoek. Maar als niemand daar baar bij heeft blijft dat nog wel eens uit. Je moet dus als het even kan ook je eigen hersens blijven gebruiken. Statistiek zegt in dit verband niet zo veel, en al helemaal niet alles.

 · Answer

Ja, dat kan wel degelijk. Wetenschappelijke theorieën kunnen namelijk niet bewezen worden (iets kan niet wetenschappelijk bewezen worden). Ik baseer dit op de wetenschapsfilosofie van de filosoof Karl Popper. Deze stelt namelijk dat wetenschappers hun theorieën niet moeten verifiëren (bewijzen) maar juist moeten falsifiëren (weerleggen). Een wetenschappelijke uitspraak moet zo geformuleerd worden dat hij in beginsel door de ervaring kan worden weerlegd en in het licht van die ervaring kan worden verbeterd. Een theorie moet getoetst worden aan de hand van een zogenaamde cruciale test. Een theorie die een dergelijke test heeft doorstaan, is daarmee in zekere zin versterkt, geloofwaardiger geworden. Hoe meer cruciale tests een bepaalde theorie overleefd hoe hoger zijn zogenaamde corroboratiegraad. Een theorie met een heel hoge corroboratiegraad kan echter met de eerstvolgende test weer weerlegd worden.

Iets als de zwaartekracht kun je uiteraard niet ontkennen, maar de theorie van de zwaartekracht is in de loop van de tijd wel verbeterd. In eerste instantie dacht men dat Newtons theorie altijd en overal gold, waar was. Later voegde Einstein met zijn relativiteitstheorie echter een nieuwe dimensie toe aan de theorie over de zwaartekracht.

Mijn punt is kortom dat theorieën nooit 100 procent bewezen kunnen worden en dat je het er dus in principe mee oneens kunt zijn.

Iets als de zwaartekracht kun je uiteraard niet ontkennen, maar de theorie van de zwaartekracht is in de loop van de tijd wel verbeterd. In eerste instantie dacht men dat Newtons theorie altijd en overal gold, waar was. Later voegde Einstein met zijn relativiteitstheorie echter een nieuwe dimensie toe aan de theorie over de zwaartekracht.

Mijn punt is kortom dat theorieën nooit 100 procent bewezen kunnen worden en dat je het er dus in principe mee oneens kunt zijn.

 · Answer

Als wetenschappers testen doen, zijn de resultaten vaak open voor interpretatie, en de ene wetenschapper spreekt dan de andere tegen. Gisteren was er op de tv een programma over depressie, en daar vertelde een wetenschapper, dat ze al ontdekt hebben, dat er iets definitief verandert in de hersenen, als iemand een depressie heeft gehad. Nu proberen ze nog uit te vissen, of er van tevoren al iets in de hersenen te vinden is, wat de kans groot maakt, dat iemand ooit een depressie zal krijgen, ze denken het volgend jaar zeker te weten. Maar er zullen altijd wetenschappers zijn, die zeggen, dat het het leven zelf is, wat mensen depressief maakt, en dat de één zich op eigen kracht door moeilijke tijden heenslaat, en de ander medicatie nodig heeft.....
Dus al is het bewezen, niet alle geleerden zijn het met elkaar (en met de interpretatie) eens......

capthavoc · Answer

tja iets als zwaartekracht is moeilijk te ontkennen

Maar als het bijvoorbeeld om een menselijk psychologisch onderzoek gaat tja dan zijn de meningen altijd verdeelt
en volgens mij houdt je vriend gewoon van discussie.

 · Answer

Dit kan zeker. Ik maakte het bijvoorbeeld net nog mee. Ik was op internet op zoek naar de oorzaak van gapen. Ik zag daar een wetenschappelijk artikel over gapen: "Gapen koelt de hersenen" (zie: http://www.nu.nl/wetenschap/1886083/gapen-koelt-de-hersenen.html)
Persoonlijk vond ik het wel een plausibel verhaal: Je doet je mond open; door de koelere lucht worden eerst de bloedsomloop en daarna de hersenen gekoeld. Ik had het antwoord nog niet gegeven of het werd al gemind. Iemand was het niet eens met dit wetenschappelijk onderzoek!

Soms heb je over iets je eigen idee dat zo vaststaand is, dat je moeite hebt met de resultaten van een wetenschappelijk onderzoek. Ik weet bijvoorbeeld dat als je koorts hebt dat je je lichaam dan juist moet koelen, maar ik ben geneigd om het toe te dekken omdat ik dat zelf prettiger vind.

Ach, en met eens een keer lekker eigenwijs zijn of kritisch blijven, blijft de discussie in ieder geval gaande. Iedereen heeft per slot van rekening recht op een eigen mening!

 · Answer

Ik ben het ook wel eens niet eens met de conclusies van een wetenschappelijk onderzoek, ook al beschouwen de wetenschappers hun theorie als 'bewezen'.

Niet omdat ik de wetenschap niet vertrouw (als de conclusies inderdaad niet gerechtvaardigd zijn, zal dat heus wel weer onderzocht worden door andere wetenschappers) maar omdat één onderzoek, en de conclusies van die specifieke wetenschappers niet zaligmakend hoeven te zijn.

Bijvoorbeeld een fout die heel vaak gemaakt wordt in de conclusies van onderzoeken: een statistisch verband interpreteren als een bewijs voor een causaal verband.

Gelukkig werkt echte wetenschap controleerbaar: als uit een onderzoek een statistisch verband blijkt en de onderzoekers zien dat als bewijs (of als ze slimmer zijn, als aanwijzing) voor een causaal verband, zijn er altijd wel weer andere wetenschappers die met de resultaten van dat onderzoek aan de slag gaan om te zien of dat causale verband er ook écht is. Daar kan uitkomen dat de eerste onderzoekers een juiste aanname hebben gedaan, maar ook dat hun conclusies onjuist waren.

Mooi toch, dat zelfreinigend vermogen van de wetenschap?

 · Answer

Je kunt het emotioneel oneens zijn met de zwaartekracht: "Het mag dan wel zo zijn dat dingen naar beneden vallen, maar toch vindt ik het niet leuk om te vallen! (Auw!) Ik ben het niets eens met die !@#$% zwaartekracht!"

Maar als je het er rationeel mee oneens bent, zegt dat dingen naar boven vallen in plaats van naar beneden, dan wordt je waarschijnlijk voor gek verklaart.

Die twee manieren van het ergens mee (on)eens zijn wil nog wel eens een spraakverwarring opleveren.

 · Answer

ja hoor, let maar eens op hoe rokers praten over alle wetenschappelijke onderzoeken waaruit gebleken is dat je van roken kanker krijgt. Ze komen zelfs met het argument dat hun oudtante Schizofrenia er 101 mee is geworden. Tuurlijk joh, laat die professoren toch lullen!
Wat wel mogelijk is, is voortschrijdend inzicht; wat vroeger ook door deskundigen werd gevonden, wordt later nog wel eens door voortschrijdend inzicht achterhaald (Nee, dat geldt niet voor roken!).
Ook moet je goed opletten of een bepaald onderzoek of bepaalde onderzoekers niet gesponsord zijn, ook dan is de uitkomst dubieus.

 · Answer

1. Sanex is dermatologisch getest!. Dat zal wel, maar dat zegt niets over de uitslag. Het kan wel dat bij het testen de huid kompleet oploste
2. Uit onderzoek is gebleken, dat mensen met ziekte X, en die vitamine C slikten langer leefden. Dit soort onzin testen, hoor je elke dag. Maar dat is geen wetenschappelijk testen en iok geloof de meeste testen niet. Sommige pseudo wetenschappers bekijken grote data reeksen en kijken of er een statisch verband is binnen de reeks, Rond die waarneming schrijven ze dan een 'theorie' In de politiek heet dat een 'balonnetje oplaten' Wil dit soort onderzoeken zinvol zijn, dan moet je eerste het verband tussen ziekte X en Vitamine C berederneren en dan met reeksen cijfers bekijken of de conclusie niet wordt verworpen. Je kunt overigens nooit aantonen, dat iets zo is, maar alleen dat iet met grote waarschijnlijkheid niet zo is.

Kun je het ergens niet mee eens zijn, wat wetenschappelijk is bewezen?

Het beste antwoord

Andere antwoorden (10)

Weet jij het beter..?