Waarom vieren we 6 januari driekoningen?

Driekoningen wordt gevierd op 6 januari. Op deze datum breekt de epifaniëntijd aan welke 40 dagen duurt; tot 2 februari, de dag waarop we Maria Lichtmis vieren.

Het vieren van drie koningen is het oudste feest van alle jaarfeesten. Volgens de Egyptische kalender begon op 6 januari een nieuw zonnejaar. In het oosten werd in de eerste eeuw van onze jaartelling die dag gevierd als Jezus’ geboortedag. Dertig jaar na zijn geboorte werd Jezus op 6 januari door Johannes de Doper gedoopt in de Jordaan. Johannes was bij deze doop getuige van de eigenlijke geboorte van Christus. Want ‘De hemel ging open en Johannes zag de Geest van God als een duif op hem neerkomen. En uit de hemel klonk een stem: “Hij is mijn enige zoon, de man naar mijn hart.”’

Driekoningen is het feest dat herinnert aan de reis van de wijze mannen uit het oosten. Zij hadden volgens de bijbel een ster zien opgaan, die zij volgden, en die hen leidde naar de plek waar het kindje Jezus was. 'Driekoningen' is de traditionele benaming voor de wijzen uit het oosten. Matteüs noemt hen in de bijbel 'magiërs', wij zouden zeggen: 'astrologen'. Zij bestudeerden de stand van de sterren en de loop van de planeten. Uit de stand van die hemellichamen meenden zij aanwijzingen op het spoor te kunnen komen met betrekking tot de toekomst van mens en wereld. In die zin waren de wijzen uit het oosten ook geleerden, wetenschappers in die tijd.
Volgens het bijbelverhaal brachten deze wijzen geschenken mee: goud, wierook en mirre. Aan de hand van het aantal geschenken heeft men het aantal wijzen op drie gesteld. Op drie koningen dag placht men met gewijd krijt het nieuwe jaar te schrijven op de deuren, maar daaronder 3 grote letters. C-M-B. Dat was de afkorting van een latijnse zegenspreuk: ‘Christus Mansionem Benedicat' ofwel ‘Christus zegene deze woning’. In de loop van de achtste eeuw zijn daaruit in de volksmond de namen van de drie koningen ontstaan; Caspar, Melchior en Balthasar. In nog later tijden worden de wijzen - waarschijnlijk onder invloed van bepaalde teksten uit het Oude Testament – koningen genoemd.

In Alexandrië werd eertijds namelijk door heidenen in de nacht van 5 op 6 januari de geboortedag van de god Aeon (god van tijd en eeuwigheid) gevierd. . . . Het lijkt erop dat de Kerk dit feest ook heeft willen kerstenen.